Finansowanie nieruchomości

Nieustannie zmieniające się przepisy emerytalne, niskie kwoty emerytur oraz brak zaufania wobec ZUS-u skłaniają wielu z nas do zastanawiania się nad różnymi rozwiązaniami, które mogłyby dać nam zabezpieczenie na starość. Dwa spośród nich są powiązane z własnością nieruchomości – renta dożywotnia i odwrócona hipoteka. Pojęcia te są czasem stosowane zamiennie, lecz są między nimi zasadnicze różnice, które przedstawiamy poniżej.

Renta dożywotnia

Renta dożywotnia polega na otrzymywaniu okresowych dożywotnich świadczeń pieniężnych w zamian za przeniesienie własności nieruchomości na instytucję finansową (model sprzedażowy). Przy tym osoba, która przekazuje własność, musi mieć prawo do dożywotniego zamieszkiwania w nieruchomości, której dotyczy umowa; jest ono zapisywane w księdze wieczystej nieruchomości. Możliwe jest też wykupienie nieruchomości przez dotychczasowego właściciela, o ile taki zapis znajdzie się w umowie.

Zmiana prawa własności oznacza, że świadczeniobiorca nie ma obowiązku opłacania podatku od nieruchomości, ubezpieczania jej ani utrzymywania w niezmienionym stanie technicznym, gdyż należy to już do nowego właściciela, którym jest instytucja finansowa.

Przejście prawa własności na instytucję finansową skutkuje również tym, że ewentualni spadkobiercy świadczeniobiorcy nie mają do niej żadnych praw.

W przypadku renty dożywotniej instytucją udzielającą kredytu jest zwykle fundusz hipoteczny lub towarzystwo ubezpieczeniowe. Produkty takie są dostępne w Polsce od 2009 r.

Odwrócona hipoteka

W przypadku odwróconej hipoteki, własność nieruchomości przechodzi na rzecz instytucji finansowej już po śmierci świadczeniobiorcy. Na nieruchomości lub prawie do niej ustanawiana jest hipoteka na rzecz tej instytucji. Kredytodawcą jest zwykle bank.

Świadczenia są wypłacane przez określony czas – zwykle kilka-kilkanaście lat, choć możliwa jest także wypłata jednorazowa. Kwoty świadczeń nie są doliczane do dochodu uprawniającego do pomocy społecznej i nie trzeba od nich płacić podatków.

Ustanowienie odwróconej hipoteki na nieruchomości nie przekreśla możliwości jej dziedziczenia przez spadkobierców. Mogą oni spłacić kredyt (wartość świadczeń, które do tej pory zostały przekazane świadczeniobiorcy) i zachować nieruchomość. Możliwa jest też sytuacja, gdy cała kwota za prawo do nieruchomości nie została wypłacona świadczeniobiorcy – wówczas nadwyżka przysługuje spadkobiercom.

Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym weszła w życie w grudniu 2014 r. Jednak przez kilka kolejnych miesięcy trzeba było czekać na akceptację formularza informacyjnego przez Ministra Finansów. Obecnie teoretycznie nie ma przeszkód, by banki udzielały takich kredytów. Jednak w praktyce nadal nie są skłonne do uwzględniania ich w swojej ofercie.